Η αέναη Πρωτοχρονιά

Η αέναη Πρωτοχρονιά

του Χριστόδουλου Πιερίδη*

«Πάει ο παλιός ο χρόνος, ας γιορτάσουμε παιδιά»… Πού πάει όμως ο χρόνος και τι να γιορτάσουμε, βρε παιδιά; Το απολύτως ίδιο πράγμα ζούμε συνέχεια σε επανάληψη. Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή…. Χειμώνας, Άνοιξη, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο, Πάσχα, Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά… Και ξανά το ίδιο και το ίδιο απ’ την αρχή, από πρωτοχρονιά σε πρωτοχρονιά. Με διαφορετικά σκηνικά κάθε φορά, αλλά πάντα το ίδιο, πάντα η ίδια επανάληψη, χωρίς ποτέ να πηγαίνει πουθενά κανένας «χρόνος». Εμείς είναι που τρέχουμε σαν παλαβοί γύρω-γύρω, εκλαμβάνοντας τον χώρο που διανύουμε σαν χρόνο που δήθεν περνά. Μέχρι βέβαια που να πεθάνουμε, οπότε και βρισκόμαστε ανεπιστρεπτί πια αντιμέτωποι με την υπαρξιακή άγνοιά μας…

Σε διαστημικές παραμέτρους, η απόσταση (ο χώρος) μετριέται με χρόνο, με έτη φωτός. Και όντως, ο χώρος και ο χρόνος είναι συμπληρωματικές έννοιες, σαν οι δύο όψεις ενός και του ιδίου νομίσματος, εκείνου του Άπαντος Παρόντος (της Αιωνιότητας). Στους στοίχους 1-9 του Εκκλησιαστή αναφέρεται στα Εβραϊκά:  אֵין כָּל חָדָשׁ תַּחַת הַשָּׁמֶש που σημαίνει «Ουδέν καινόν υπό τον Ήλιον». Στα Λατινικά: «Nihil sub sole novum».

Χρόνος: ο δημιουργικός καταστροφέας

Χρόνος: ο δημιουργικός καταστροφέας

Μολονότι ο ποταμός του χρόνου φαίνεται να ρέει από το παρελθόν προς το μέλλον αλλάζοντας τα πάντα, ο ίδιος ο χρόνος εξακολουθεί να θεωρείται «άπαυστος», «ατέλεστος» και «ανώλεθρος». Κοντολογίς «αιώνιος».

Του Σπύρου Μανουσέλη

Αντίθετα με ό,τι πιστεύαμε επί αιώνες, το Σύμπαν δεν είναι στατικό αλλά εξελίσσεται δημιουργώντας νέες, πιο σύνθετες δομές. Γεγονός που υποδεικνύει τη δημιουργική δράση του χρόνου στην οργάνωση του σύν-παντος. Εξάλλου τα επικρατέστερα γνωστικά μας μοντέλα προϋποθέτουν έναν μονόφορο, δηλαδή μη αναστρέψιμο, χρόνο: το «βέλος του χρόνου» δεν είναι αμφίδρομο, αλλά κινείται αποκλειστικά από το παρελθόν προς το μέλλον (και ποτέ αντίστροφα).

Στο παρόν άρθρο -το πρώτο στην αρχή του «νέου χρόνου»- θα εξετάσουμε γιατί η σύγχρονη επιστήμη, μολονότι επιμένει να παραβλέπει τη σημασία του χρόνου, είναι πλέον υποχρεωμένη να αποδεχτεί και κυρίως να εξηγήσει την εγγενή χρονικότητα όλων των φυσικών φαινομένων: στο «συν+παν» τα πάντα εξελίσσονται... συν τω χρόνω. Τίποτε δεν παραμένει στατικό και αμετάβλητο, ούτε και αυτή η ίδια η έννοια του χρόνου.