Μιλέβα Μάριτς: Η «μαμά» της Θεωρίας της Σχετικότητας

Μιλέβα Μάριτς: Η «μαμά» της Θεωρίας της Σχετικότητας

 
«Η πρώτη γυναίκα του Αϊνστάιν, η Μιλέβα Μάριτς, του έδωσε πολλές εκπληκτικές ιδέες με την βοήθεια των οποίων έφτασε στην επιτυχία. Αυτή έγραψε τα άρθρα για τη Θεωρία της Σχετικότητας τα οποία ο ίδιος δημοσίευσε υπογράφοντας το όνομά του!»

Λένε ότι πίσω από έναν μεγάλο άνδρα κρύβεται πάντα μία μεγάλη γυναίκα. Πίσω από τη πιο διάσημη μεγαλοφυΐα της ανθρωπότητας, τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, στεκόταν η Μιλέβα Μάριτς, μία Σερβίδα η οποία, εκτός που γέννησε τρία παιδιά μαζί του, ήταν πολύ πιθανόν να «γέννησε» και την περίφημη Θεωρία της Σχετικότητας κάνοντας όλους τους απαραίτητους μαθηματικούς υπολογισμούς γι’ αυτήν. Και γι’ αυτό το λόγο ίσως ο Αϊνστάιν, όταν πήρε το Βραβείο Νόμπελ κατέθεσε όλο το ποσό στο λογαριασμό της, παρόλο που εκείνη την εποχή ήταν πλέον χωρισμένοι κι εκείνη πάλευε μόνη της να μεγαλώσει τα παιδιά τους…

Το μεγαλείο μιας μεγαλοφυΐας μπορεί να το συλλάβει μόνο εκείνος που είναι και ο ίδιος φτιαγμένος από το αντίστοιχο υλικό λεπτεπίλεπτης υφής, υψηλής ποιότητας, που έχει στοιχεία ενός οραματιστή, μιας μεγαλοφυΐας…

Επειδή γεννήθηκε την ημέρα του Άγιου Νικολάου οι γονείς της, Μιλος και Μάρια, πίστευαν ότι ο Άγιος θα την προστατεύει. Όμως γεννήθηκε με εξάρθρωση του γοφού της και σ’ όλη τη ζωή της είχε πολλά προβλήματα εξαιτίας αυτής της κατάστασης. Όμως, από μικρό κοριτσάκι η Μίτσα, όπως τη φώναζαν χαϊδευτικά, αποδείχτηκε πως ήταν μια θαυμάσια μαθήτρια, το πιο λαμπερό μυαλό του σχολείου, ένα παιδί-θαύμα, οπότε ο πατέρας της, που ήταν ένας πολύ ανοιχτόμυαλος άνθρωπος, ήθελε να κάνει ό,τι καλύτερο μπορούσε για το μέλλον της κόρης του και να της προσφέρει τις καλύτερες σπουδές που μπορούσε να έχει κανείς στην Αψβουργική Αυτοκρατορία, παρόλο που τότε οι γυναίκες δεν σπούδαζαν, κι ακόμη χειρότερα σε ορισμένα πανεπιστήμια απαγορευόταν η παρουσία των γυναικών.

Εκεί γνώρισε και το μελλοντικό της σύζυγο, τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, που όταν γνωριστήκανε ήταν μόλις 17 ετών ενώ η ίδια ήταν 21. Η Μιλέβα τότε ήταν μία από τις μοναδικές πέντε γυναίκες σε ολόκληρο τον κόσμο που σπούδαζε. Ήταν απόλυτα δοσμένη στην επιστήμη. Είχε παρά πολύ καλές σχέσεις και επικοινωνία με τους καθηγητές της και όλοι έλεγαν πως αυτό το κορίτσι έχει μια εξαιρετική επιστημονική καριέρα μπροστά της. Ήθελε να δείξει και να αποδείξει πειραματικά το θαύμα της ζωής και του θανάτου, να αποκαλύψει το φαινόμενο του σύμπαντός. Μονίμως σκεφτόταν τα ίδια πράγματα όπως π.χ. Έλεγε στους καθηγητές της: «Μετά θα το αποδείξουμε και πειραματικά…» Της άρεσε η Ζυρίχη, τη μάγεψε, αλλά δεν αφηνόταν γιατί είχε σκοπό να τελειώσει τις σπουδές όσο πιο γρήγορα γίνεται, να απελευθερώσει τον πατέρα της από τα έξοδα των σπουδών της. Εδώ στη Ζυρίχη ο κόσμος ήταν πολιτισμένος και «φευγάτος» ταυτόχρονα και μπορούσε να ξεχάσει και το κόμπλεξ της γιατί δεν την κοιτούσαν περίεργα επειδή κούτσαινε ή επειδή ήταν πολύ σοβαρή. Στο Πολυτεχνείο όλοι ήξεραν ότι η Μιλέβα ήταν μια γυναίκα που έχει να προσφέρει πολλά στην επιστήμη.

 

Μέσα της ένωνε την πατριαρχική εικόνα μιας σεμνής και υπάκουης Βαλκάνιας γυναίκας, πρόθυμη να ζήσει μια ζωή όπως θα ταίριαζε σε μια συντηρητική κοινωνία, και γιατί μόνο έτσι μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να έχουν ένα καλύτερο, πιο δίκαιο και πιο ισότιμο μέλλον…

Η μοίρα ήθελε να συναντήσει τον Άλμπερτ στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης όπου σπούδασαν μαζί. Πολύ γρήγορα έγιναν στενοί συνεργάτες που δούλευαν μαζί, σπούδασαν, αλλά και περνούσανε πολλές ώρες μαζί συζητώντας τα θέματα τα οποία λαχταρούσαν και οι δυο. Παρόλο που ο νεαρός Άλμπερτ θα προτιμούσε κανένα από ξανθά, χαζοχαρούμενα και ζωηρά κοριτσάκια για να υλοποιήσει τα ερωτικά του όνειρα, η έλξη της μελαχρινής, με αυστηρές γραμμές προσώπου, κουτσής και τέσσερα χρόνια μεγαλύτερής του Άινσταιν, Μιλέβας, ήταν κάτι πολύ πιο δυνατό και σταθερό λόγω τόσο της εγκεφαλικής επικοινωνίας που είχαν όσο και της προθυμίας της Μιλέβας να βοηθήσει και να υποστηρίξει τον παρορμητικό και αιθεροβάμονα Άλμπερτ που δεν πατούσε και πολύ γερά με τα πόδια του στη γη... Η μοναδική του επιθυμία ήταν πάντα να αγγίξει την κορυφή της παγκόσμιας επιστήμης. Δεν πέρασε πολύς καιρός από τότε που καθόταν μαζί στη βιβλιοθήκη μέχρι που καθόταν μόνη της, λύνοντας τις εξισώσεις του Αϊνστάιν, ενώ εκείνος ήταν έξω με παρέα…

Φαίνεται πως ήξερε πολύ καλά η Μιλέβα ότι ο Αϊνστάιν δεν νοιάζεται για οικογένεια, γι’ αυτό και έφυγε το 1902 στην πατρίδα της τη Σερβία, όταν διαπίστωσε ότι είναι έγκυος. Εκεί γέννησε ένα κοριτσάκι, τη Λίσερλι, αλλά όμως το άφησε στη Σερβία για υιοθεσία. Όσο έλειπε στη Σερβία, λόγω της εγκυμοσύνης και της γέννας, ο Αϊνστάιν της έστελνε πολλά γράμματα ζητώντας της να τον βοηθήσει με τις μαθηματικές ασκήσεις και εκείνη του έστελνε τη δουλειά της ταχυδρομικώς. Λίγο πριν γεννήσει του είπε ότι περιμένει το παιδί τους για να δει πως θα αντιδράσει... Η Μιλέβα γύρισε ελεύθερη και πάλι για τον Άλμπερτ στη Ζυρίχη και στις 6 Ιανουαρίου του 1903 το ζευγάρι παντρεύτηκε ενάντια στη θέληση της μητέρας του. Μέχρι το θάνατό της δεν άλλαξε τη γνώμη της. Μετά το γάμο τους γεννήθηκαν οι δύο γιοι τους, ο Χανς Άλμπερτ και ο Έντουαρντ, καθώς και πολλές ιδέες για τη Θεωρία της Σχετικότητας, πάνω στις οποίες η Μιλέβα καθόταν καθημερινά, όσο της το επέτρεπαν τα δύο μικρά αγόρια της. Ο Έντουαρντ αποδείχτηκε ότι πάσχει από σχιζοφρένεια και ο αγώνας της Μιλέβας για να φροντίσει τα παιδιά της ήταν όλο και πιο δύσκολος. Όπως ήρθαν τα παιδιά και η Μιλέβα δεν είχε όλο το χρόνο στη διάθεση της να το μοιραστεί με τον «Καλό» της, ο ίδιος όλο και περισσότερο απομακρυνόταν, έφευγε από το σπίτι…

 

Η Μιλέβα υπέφερε πολύ συναισθηματικά λόγω της καινούργιας κατάστασης. Νοσταλγούσε τις εποχές που καθόντουσαν επί ώρες ανενόχλητοι λύνοντας κάποιο μαθηματικό πρόβλημα… Αυτή δεν είχε άλλη επιλογή παρά να ικανοποιηθεί με το ρόλο της μητέρας, ελπίζοντας κρυφά ότι δεν θα περάσει πολύς χρόνος που θα γυρίσει στην Επιστήμη. Μέχρι τότε της αρκούσε που συνεργαζόταν στις επιστημονικές εργασίες που θα φέρουν δόξα στον άνδρα της. Ποτέ δεν ήθελε να παραδεχτεί ότι τίποτα δεν είχε η ίδια από αυτά. Πίστευε ότι εκείνοι οι δύο ήταν ένα.

Αυτό το γεγονός διέλυσε ψυχολογικά την Μιλέβα, που έπαθε έναν ισχυρό νευρικό κλονισμό, αλλά κατάφερε να σταθεί ξανά στα πόδια της με έναν σκοπό: να μεγαλώσει τα παιδιά τους. Ο Αϊνστάιν από τότε που βρήκε άλλη γυναίκα δεν έδινε καμία σημασία στη Μιλέβα και στα αγόρια τους. Είχε δυο θετές κόρες από την καινούργια.

Πίσω της έμειναν μόνο δύο επιστημονικά έγγραφα: ένα για την, που είχε ετοιμάσει για τη διάλεξη του Αϊνστάιν στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης, και το δεύτερο είναι ουσιαστικά μια απάντηση που έγραψε στον Μαξ Πλαγκ για την εργασία του σχετικά με τις υπέρυθρες ακτινοβολίες.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, σ’ ένα διεθνές συνέδριο Μαθηματικών και Φυσικών, βγήκε μπροστά. «Η πρώτη γυναίκα του Αϊνστάιν, η Μιλέβα Μάριτς, του έδωσε πολλές εκπληκτικές ιδέες με την βοήθεια των οποίων έφτασε στην επιτυχία» είπε. «Αυτή έγραψε τα άρθρα για τη Θεωρία της Σχετικότητας τα οποία ο ίδιος δημοσίευσε υπογράφοντας το όνομά του!».

Αργότερα και ο φυσικός Abram Jofe ισχυριζόταν ότι στα χέρια του έχουν έρθει γνήσια έγγραφα της Θεωρίας της Σχετικότητας που από κάτω είχαν την υπογραφή Μάριτς-Αϊνστάιν. Το μυστικό της πολύπλοκης σχέσης Μιλέβα Μάριτς - Άλμπερτ Αϊνστάιν θέλει ακόμη πολύ φως, περιμένει ακόμη περισσότερη, αντικειμενική και εις βάθος έρευνα…
 

Της Μίλιτσα Κοσάνοβιτς*

[Πηγή: tvxs, 19/12/2014]

* Η Μίλιτσα Κοσάνοβιτς (kosanovic@mail.com) είναι συγγραφέας και αρχισυντάκτρια του περιοδικού ΖΕΝΙΘ (www.zenithmag.wordpress.com).