Ο Μέγας Ιεροεξεταστής

Ο Μέγας Ιεροεξεταστής

γράφει ο Αθανάσιος Γεωργιλάς*

Ἡ δράση ἐξελίσσεται στὸν 16ο αἰῶνα στὴν Ἱσπανία, στὴ Σεβίλλη, τὴν πιὸ φρικτή περίοδο τῆς Ἱερᾶς Ἐξέτασης, τότε που στό όνομα της δόξας του Θεοῦ ἄναβαν καθημερινά πυρές και σε μεγαλοπρεπῆ ὁλοκαυτώματα ἒκαιγαν αιρετικούς. Ἓκείνη την στιγμή ὃχι με τον τρόπο ποὺ ὑποσχέθηκε νὰ ξαναγυρίσει, στοὺς αἰῶνες τῶν αἰώνων, μὲ τὸ πλήρωμα τοῦ χρόνου, σ᾿ ὅλη του τὴν οὐράνια δόξα, ἃλλά ξαφνικά ξαναγυρίζει κοντὰ στοὺς ἀνθρώπους, μὲ τὴ μορφὴ ποὺ εἶχε κατὰ τὴ διάρκεια τῶν τριῶν χρόνων τῆς δημόσιας ζωῆς του. Σιωπηλός, περνᾷ καταμεσὶς τοῦ πλήθους, μ᾿ ἕνα χαμόγελο ἀπέραντης συμπάθειας. Ἡ καρδιά του πλημμυρίζει ἀπὸ ἀγάπη, τὰ μάτια του ἀντανακλοῦν τὴ Γνώση, τὸ Φῶς, τὴ Δύναμη, ποὺ φωτίζουν καὶ ξυπνοῦν τὴν ἀγάπη στὶς καρδιές, τοὺς ἁπλώνει τὰ χέρια, τοὺς εὐλογεῖ, μιὰ ἀρετὴ ἐξυγίανσης βγαίνει ἀπ᾿ τὴν κάθε ἐπαφὴ μαζί του κι᾿ ἀκόμη ἀπ᾿ τὰ φορέματά του. Ὁ λαὸς χύνει δάκρυα χαρᾶς καὶ φιλᾷ τὸ χῶμα ὅπου πατᾷ. Τὰ παιδιὰ σκορπίζουν λουλούδια στὸ πέρασμά του καὶ φωνάζουν «Ὡσαννά!» Ἐκεῖνος, φωνάζουν. Εἶναι Ἐκεῖνος! δὲν μπορεῖ παρὰ νἆναι Ἐκεῖνος. Κάνει θαύματα μοιράζει έλεος. Ἐκείνη τὴ στιγμὴ περνᾷ ἀπὸ τὴν πλατεῖα ὁ καρδινάλιος Μέγας Ἱεροεξεταστής. Εἶν᾿ ἕνας ψηλὸς γέρος, σχεδὸν αἰωνόβιος, μὲ στεγνὸ πρόσωπο, μάτια χωμένα στὶς κόγχες, μὰ ποὺ μέσα του λάμπει ἀκόμη μιὰ σπίθα. Δὲ φορεῖ πιὰ ἐκείνη τὴν περίλαμπρη στολή, ποὺ τὸν ἔκανε νὰ ξεχωρίζει χτὲς μέσα στὸ πλῆθος, τὴν ὥρα ποὺ ἔκαιγαν τοὺς ἐχθροὺς τῆς Καθολικῆς Ἐκκλησίας· ἔχει ξαναβάλει τὸ παλιό, ἀσκητικό του ράσο. Οἱ βοηθοί του κι ὁ Μέγας Σκευοφύλακας τὸν ἀκολουθοῦν ἀπὸ ἀπόσταση, ὅλο σεβασμό. Σταματᾷ πλάι στὸ πλῆθος καὶ κοιτάζει ἀπὸ μακριά.

Φ. Ντοστογιέφσκι: Το όνειρο ενός γελοίου ανθρώπου

Φ. Ντοστογιέφσκι: Το όνειρο ενός γελοίου ανθρώπου

Το μικρό αυτό διήγημα «Το όνειρο ενός γελοίου» δεν θα ήταν υπερβολικό να πούμε ότι αποτελεί μια συνοπτική ιστορία της ανθρώπινης κοινωνίας από τις απαρχές της μέχρι σήμερα. Μιας κοινωνίας που ξεκίνησε σαν ένας μικρός παράδεισος, χωρίς τάξεις, με κοινοκτημοσύνη στα αγαθά, με δημοκρατία, χωρίς ζήλιες, με ερωτικές σχέσεις χωρίς διαστροφές και χωρίς το σαδισμό και το μαζοχισμό της σύγχρονης κοινωνίας που τότε ήταν άγνωστες έννοιες.

Μια κοινωνία χωρίς ιδιοκτησίες, όπου οι λέξεις δικό μου, δικό σου δεν υπήρχαν ακόμα στο λεξιλόγιο της, η αγάπη στον συνάνθρωπο, στη ζωή, στα δένδρα, στη φύση γενικά ήταν αυτονόητη, που στην πορεία της όμως εκφυλίστηκε αποσυντέθηκε, έγινε ταξική, άρχισαν πόλεμοι, ζήλιες, διαμάχες, διαστροφές, ιδιοκτησίες, θρησκεία που κάθε μια διεκδικούσε την αιώνια αλήθεια της αφήνοντας στη μνήμη των ανθρώπων μια μακρινή θαμπή ανάμνηση ενός χαμένου παράδεισου.

Το αντεργκράουντ της Νέας Εποχής

Το αντεργκράουντ της Νέας Εποχής

(Ειδικό αφιέρωμα στο Ιδεοδρόμιο που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 1991 με εισαγωγή του Λεωνίδα Χρηστάκη)

Η ΑΓΝΩΣΤΗ (ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ) ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ - ΟΙ ΑΓΝΩΣΤΟΙ (ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ) ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ - Η ΑΓΝΩΣΤΗ (ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ) ΓΡΑΦΗ

Από μια καλή πρωτοβουλία ενός γνωστού(;) έλληνα συγγραφέα που ζει εδώ και μερικά χρόνια στο πρώην Δυτικό Βερολίνο, του Τέου Ρόμβου, έχουμε τη μοναδική ευκαιρία να παρουσιάσουμε «δείγματα γραφής» αρκετών συγγραφέων που είναι γνωστοί -εκτός του ελλαδικού χώρου. Η πρωτοβουλία αυτή του Ρόμβου και της Χαράς Πελεκάνου, που μετέφρασαν και επιμελήθηκαν όλη την παρουσίαση, ανοίγει κάποιο φως σε άγνωστες πτυχές μιας γραφής και μιας νοοτροπίας «στάσης ζωής», που στην Ελλάδα, στη συντριπτική πλειοψηφία των ελλήνων συγγραφέων είναι άγνωστη, για να μην πω ακατανόητη. Δεν είναι –ήταν- μόνο το πάθος που κυριαρχούσε στη ζωή αυτών των ανθρώπων που διαλέχτηκαν εδώ, ήταν και είναι ο μετασχηματισμός του πάθους αυτού σε μια έκφραση, άλλοτε ποιητική και άλλοτε πρόζας που μας αφήνει –εμάς τους Μεσόγειους- έκπληκτους για τα αποτελέσματα.

Ο συγγραφέας – κατάσκοπος του βρετανικού στέμματος

Ο συγγραφέας – κατάσκοπος του βρετανικού στέμματος

1. Ο τυχαίος ταξιδιώτης

Στις αρχές του 1952 ο Λόρενς Ντάρελ αποβιβάστηκε στην Κύπρο «με μοναδικό σκοπό να αγοράσει ένα σπίτι και να ζήσει εκεί»· τον Αύγουστο του 1956 κυριολεκτικά «το βάζει στα πόδια» και, ουσιαστικά, εξαφανίζεται από τον ελληνικό χώρο.

Το 1957, ο Ντάρελ εκδίδει τα Πικρολέμονα, προϊόν της τελευταίας εμπειρίας του σ’ αυτό το χώρο, που είναι ταυτόχρονα και μια προειδοποίηση για το τι πρόκειται να υποστούν οι Κύπριοι, οι Cyps όπως περιφρονητικά τους αποκαλεί, οι «άτακτοι νησιώτες», οι «αρκετά βλάκες», αν συνεχίσουν να διεκδικούν την Ένωση με την Ελλάδα και την αυτοδιάθεση.

Την ίδια χρονιά του απονέμεται το βραβείο Duff Cooper και το βιβλίο διαδίδεται παγκοσμίως ως η πιο «πιστή και αμερόληπτη» ματιά της Μεγαλονήσου «τα ταραγμένα χρόνια του 1953-1956», την εποχή που ο αγώνας της Κύπρου για να απαλλαχτεί το βρετανικό ζυγό εκφράζεται με τα όπλα.